صفحه اصلی زبان فارسی

4. پرسش: در زبان عربی وقتی دو نفر یا دو چیز کاری انجام می دهند، کار آنها با صیغه مثنی (دوتائی) بیان میشود. چرا در قرآن در سوره حجرات در آیه 9 گفته: وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا. چرا درگیری دو طائفه را با صیغه جمع بیان کرده (اقتتلوا بجای اقتتلتا)، و چرا برای آشتی دادن آن دو طائفه صیغه مثنی بکار برده و مانند درگیری آنها صیغه جمع بکار نبرده؟

پاسخ: وقتی دوتا طائفه در تمامیت و کلیت خود و بطور رسمی به شکلی که در تصوير می بينيم و يا به شکلهای مشابه آن با هم می جنگند،  در آنصورت يک طائفه و يک طائفه ديگر داريم که روی هم رفته ميشوند دو تا طائفه، و در آنصورت جنگ آنها را با صیغه مثنی (دوتائی) بیان می کنیم. یعنی می گوئیم: طائفتان تقتتلان = دو طائفه می جنگند. و يا چنانچه در گذشته جنگيده باشند  می گوئيم: طائفتان اقتتلتا: دو طائفه جنگيدند.

اما وقتی افرادی (که تعداد آنها بيش از دو تا است) از دوتا طائفه بطور پراکنده با هم بجنگند، مثلا چندتائی در این شهر و چند تائی در آن شهر، و چندتائی در این محله و چند تائی در آن محله، و ما بخواهيم بگوئيم: اين افرادی که با هم می جنگند دوتا طائفه هستند، يا مربوط به دو تا طائفه هستند و يا از دوتا طائفه هستند، در این صورت جنگيدن آنها (که تعدادشان بيش از دو تا است) را با صیغه جمع بیان می کنیم و وابستگی طائفه ای آنها که وابستگی به دوتا طائفه است را با صيغه مثنی. یعنی می گوئیم: طائفتان یقتتلون = (اينها) دو طائفه هستند که می جنگند. (يعنی اين افرادی که با هم می جنگند (از) دوتا طائفه هستند).

در رابطه با آشتی دادن آنها نیز وقتی بخواهیم دو طائفه را در تمامیت و کلیتِ خود با هم آشتی بدهیم آنرا با صیغه مثنی بیان میکنیم و می گوئیم: اصلحوا بینهُما = آن دو را با هم آشتی دهید (یعنی همان چیزی که آیه مطرح کرده. که منظور از آن با هم نشاندن و آشتی دادن نمایندگان دو طائفه است). و وقتی بخواهیم افرادی که با هم می جنگند بطور جدا جدا با هم آشتی بدهیم، در آنصورت از آنجا که تعدادشان بيش از دوتا است آنرا با صیغه جمع بیان می کنیم. یعنی می گوئیم: اصلحوا بینهم = آنها را با هم آشتی بدهید.

بخشِ مورد نظر آیه و معنی آن چنین است:

حجرات 9: « وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا ...= و اگر افرادی از دو طائفه مؤمن با هم جنگیدند، دو طائفه را آشتی بدهید (یعنی از طریق آشتی دادن نمایندگان آنها، دو طائفه را در تماميت و کليت خود آشتی بدهيد، نه اينکه در تک تک موارد درگيری افرادی که با هم درگير می شوند را آشتی بدهيد) ...».